Met cryptomunten vallen fabelachtige rendementen te behalen. Maar wat zijn de risico’s van cryptomunten? En hoe kun je de risico’s van beleggen in cryptovaluta beperken? Zes vragen en antwoorden over de risico’s van beleggen in crypto’s.

De bitcoin verbrak in 2020 het ene na het andere record en trok ook andere cryptomunten mee omhoog. De belangrijkste digitale munten haalden daardoor een gemiddeld rendement van 200 procent. Chainlink noteerde zelfs een winst van 600 procent en was daarmee de best presterende cryptomunt van 2020.

Inmiddels is de bitcoin in december 2021 na een piek van bijna 60.000 euro in oktober weer gezakt naar 42.500 euro op 6 december. In de eerste week van januari 2022 zakte de bitcoin naar ruim 37.000 euro. Later die maand zakte de bitcoin naar een niveau van 33.000 euro, 25 procent er af om medio mei uit te komen op een koers van ruim 28.000 euro. En hoewel dat nog altijd flink hoger is dan de stand op 1 januari 2021, toen de bitcoin nog ‘slechts’ 24.000 euro waard was, geeft dat wel aan dat de risico’s van cryptomunten niet gering zijn.

Hoge rendementen, hoge risico’s van cryptomunten

Prachtige rendementen natuurlijk, maar daar staan ook grote risico’s tegenover. De meeste vermogensbeheerders en beleggingsinstellingen laten cryptomunten daarom links liggen. Veel te risicovol, vinden zij, al houden ze de ontwikkelingen rond cryptomunten wel goed in de gaten. Of ze bieden je al wel de mogelijkheid om te beleggen in crypto serviceproviders, bedrijven die bijvoorbeeld handelsplatforms voor cryptovaluta leveren.

Wat zijn de risico’s van cryptomunten?

Wat zijn dan de risico’s van cryptomunten? We zetten de belangrijkste risico’s van cryptovaluta op een rij. En we bieden mogelijke oplossingen om die risico’s te beperken. Het blijft uiteraard geheel je eigen verantwoordelijkheid wat je met die informatie doet. Maak altijd zelf een analyse van risico’s van cryptomunten voordat je besluit om er wel of niet in te beleggen. Bekijk hier alvast de koersen van de honderd belangrijkste cryptomunten. Lees ook: Beleggen in crypto: in 7 stappen starten met beleggen in cryptomunten.

Risico’s van cryptomunten: gebrek aan transparantie

Misschien wel het grootste risico van cryptomunten is dat het volstrekt onduidelijk is hoe de koers van de cryptomunten tot stand komt. Anders dan bijvoorbeeld bij euro’s of dollars is er geen centrale bank die de koers kan bijsturen. De Europese Centrale Bank probeert bijvoorbeeld de inflatie in de eurozone rond de 2 procent per jaar te houden en de economie van de afzonderlijke eurolanden te ondersteunen. Dat doet de ECB door massaal staatsobligaties op te kopen en geld in de economie te pompen. Of ze verhogen of verlagen de rente. Daarmee zijn de centrale banken ook geldscheppers. Maar bij cryptovaluta ontbreekt nou juist zo’n centrale marktmeester.

Toch is ook bij cryptomunten sprake van transparantie. Die transparantie zit ‘m in de blockchaintechniek achter de munten. Alle informatie over de valuta zit verspreid over verschillende computers die zijn aangesloten op het cryptonetwerk. Op al die computers wordt data over de munten verzameld. Of, zoals het zo mooi in een themapublicatie van Van Lanschot staat: “Alle historische info zit in een ‘informatieketting’: een groot logboek waarover alle deelnemende computers beschikken. Bij de validatie van nieuwe transacties komt er een additioneel datablokje aan de ketting bij.”

Langzaam meer toezicht op cryptomunten

Toezichthouders als De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) zien ook de risico’s van cryptovaluta. AFM en DNB pleiten al sinds 2019 voor een nationaal vergunningsstelsel voor handelsplatforms voor cryptomunten en aanbieders van cryptowallets. Al ligt voor die toezichthouders het belang vooral in het bestrijden van witwassen van crimineel geld via crypto’s en het aanpakken van de financiering van terrorisme. Maar inmiddels realiseert De Nederlandsche Bank ook dat ze iets aan moet met crypto’s, al was het maar omdat zoveel Nederlanders in crypto’s beleggen. Maar DNB ziet crypto’s niet als geld, maar als risicovolle belegging.

Boete voor Binance

Dat het de toezichthouders menens is, bleek wel toen De Nederlandsche Bank op 18 juli 2022 bekendmaakte dat het Binance Holdings een bestuurlijke boete van 3.325.000 euro had opgelegd. Die volgde op een eerdere waarschuwing uit augustus 2021, omdat Binance zich niet bij DNB geregistreerd had. Binance is wereldwijd de grootste aanbieder van cryptodiensten en was volgens DNB al sinds mei 2020 in overtreding. Binance heeft inmiddels een registratieaanvraag gedaan en heeft in juni 2022 bezwaar gemaakt tegen de boete.

Maar ook deze toezichthouders willen crypto’s niet volledig in de ban doen. “Op termijn biedt toepassing van blockchaintechnologie wellicht mogelijkheden voor de financiering van kleinschalige ondernemingsactiviteiten als de aangeboden crypto’s duidelijke en afdwingbare rechten vertegenwoordigen, zoals bij een aandeel of obligatie.” Ze willen daarbij vooral dat er heldere regels komen voor het verhandelen en bewaren van cryptomunten. Dit toezicht zou dan wel internationaal moeten plaatsvinden.

Ook op Europees niveau wordt overlegd om het toezicht op cryptovaluta te verbeteren. In 2022 moet de Markets in Crypto Assets Regulation in werking treden. Die bepaalt dat in 2024 bedrijven die cryptodiensten aanbieden een vergunning nodig hebben. Lees meer over de nieuwe regels voor aanbieders van cryptodiensten.

Register voor aanbieders van cryptodiensten

Maar daar willen de AFM en DNB niet op wachten. De Nederlansche Bank heeft sinds mei 2021 een register ingevoerd voor bedrijven die cryptomunten wisselen of opslaan, de zogeheten cryptocurrency serviceproviders. De Nederlandse cryptoplatforms Finst.com en Bitmymoney bijvoorbeeld zijn geregistreerd bij De Nederlandsche Bank. Je kunt de risico’s van cryptomunten dus verkleinen door uitsluitend zaken te doen via handelsplatforms en brokers die in dat register staan. Op hen wordt immers toezicht gehouden. Beleggen in crypto’s kan onder meer bij eToro. Via het Nederlandse Cryptotrader Online kun je alleen bitcoins kopen.

Risico’s van cryptomunten: extreme koersschommelingen

Als betrekkelijk nieuwe markt, de eerste bitcoin ontstond in 2009, kent de cryptomarkt nog weinig stabilisatoren. Bij extreme koersschommelingen van een aandeel op een traditionele beurs, kan de handel in dat aandeel tijdelijk stilgelegd of opgeschort worden. Bij cryptovaluta kan dat niet, wat vooral bij kleinere cryptomunten tot heftige koersschommelingen kan leiden.

Ook belangrijke cryptomunten zoals bitcoin zijn niet gevrijwaard van extreme koersschommelingen. Toen Tesla-baas Elon Musk in maart 2021 liet weten dat Tesla bitcoins als betaalmiddel zou accepteren, schoot de koers van de digitale munt omhoog. Om vervolgens in mei van dat jaar weer in te storten, toen diezelfde Musk liet weten voorlopig toch geen bitcoins te accepteren vanwege het hoge energieverbruik dat met het minen van bitcoins gepaard gaat. Maar als dat energieverbruik wordt teruggedrongen, zou Tesla op termijn toch weer bitcoins willen accepteren.

Om de risico’s van extreme koersschommelingen zoveel mogelijk te beperken, beleggen sommige cryptobeleggers in stablecoins. Dat zijn cryptovaluta met een min of meer stabiele koers. Die koers danken ze aan het onderpand dat tegenover elke uitgegeven cryptomunt staat. Het eerder genoemde Finst.com biedt crypto-bundels aan. Daarmee kun je beleggen in een ‘mandje’ cryptovaluta. Op die manier kun je je risico’s beperken.

Cryptomunten hebben geen onderliggende waarde

De extreme koersschommelingen hangen samen met een ander risico van cryptomunten: er is geen onderliggende waarde om de prijs aan af te meten. De koers van cryptomunten wordt volledig bepaald door vraag en aanbod. Anders dan bij gewone munten of aandelen en obligaties heb je bij cryptomunten geen onderliggende waardes. Bij een bedrijfsaandeel kun je nog kijken wat de waarde van de bezittingen van het bedrijf zijn, hoe de toekomst- en winstverwachtingen zijn en daar een prijskaartje aan hangen. Bij cryptomunten kan dat niet en is het maar wat de gek er voor geeft. Zo’n uitspraak van Elon Musk kan dus enorme gevolgen hebben voor de koersontwikkeling.

Ook maatregelen van de Chinese en Indiase overheden om cryptomunten aan te pakken, hebben in het verleden geleid tot koersschommelingen.

Wel onderliggende waardes bij stablecoins

Zogeheten stablecoins hebben wél een onderliggende waarde. Dit zijn cryptomunten die worden uitgegeven door bedrijven. Tegenover elke uitgegeven cryptomunt moet een onderpand staan, zoals een dollar, een euro, maar ook goud of waardepapieren kunnen een onderpand zijn. Maar in de praktijk blijkt een stablecoin ook niet altijd honderd procent waardevast te zijn.

Meer vertrouwen, minder risico’s voor cryptomunten?

Tegelijkertijd lijkt een steeds groter vertrouwen in cryptomunten te ontstaan, constateert Patrick van der Meijde, voorzitter van de Verenigde Bitcoinbedrijven Nederland in een gesprek met het AD. Doordat meer mensen cryptomunten bezitten en crypto’s breder ondersteund worden door bedrijven als Paypal, verwacht hij dat de extreme koersschommelingen er uit gaan.

Risico’s van cryptomunten: hackers en verdwenen wallets

Andere risico’s van cryptomunten hebben betrekking op de manier waarop ze bewaard worden. Omdat cryptomunten uitsluitend digitaal beschikbaar zijn, kun je ze niet in je portemonnee of kluis bewaren zoals echt geld. Je bewaart cryptomunten op het handelsplatform of in een wallet oftewel een digitale portemonnee. Over digitale wallets gaan we het een andere keer hebben, maar net als in de echte wereld, moet je ook je digitale portemonnee beveiligen tegen dieven.

En dan zijn er nog de malafide cryptoplatforms, die ineens van het web verdwenen zijn of failliet gaan. En waar je in de echte wereld bij een faillissement van een bank nog kunt terugvallen op het depositogarantiestelsel, waarbij je je particulier bij faillissement van je bank tot maximaal een ton terugkrijgt, ontbreekt zo’n systeem in de cryptowereld.

Dat betekent dus dat je als consument zelf goed op je tellen moet passen. Verdiep je dus in de kwaliteit van je broker of het handelsplatform waarmee je zaken doet. Kies bijvoorbeeld een bedrijf dat in Nederland is gevestigd. Dan kun je bij problemen wellicht makkelijker een juridische procedure starten. Of kies een handelsplatform dat is aangesloten bij de Verenigde Bitcoinbedrijven Nederland en let er op of het bedrijf een vergunning van De Nederlandsche Bank heeft. En zoek goed uit wat de beste wallets zijn. Kies altijd een sterk wachtwoord voor je wallets, ongeacht of je die thuis beheert of via je service provider.

Zo beperk je de risico’s van beleggen in cryptovaluta

Crypto’s hebben ontegenzeggelijk een hoog risico, maar je kunt er ook hoge rendementen mee halen en dat trekt de aandacht van veel potentiële beleggers, waaronder veel jongeren. Zo publiceerde het budgetvoorlichtingsinstituut NIBUD in november 2021 een rapport waaruit bleek dat 27 procent van de jongvolwassenen tussen 18 en 30 jaar belegt in cryptomunten. Tien procent belegt alleen in crypto’s. Een bijzonder risicovolle strategie, aangezien elke belegger zou moeten weten dat je alleen moet beleggen met geld dat je kunt missen.

Die jonge, minder ervaren beleggers, zien op social media verhalen van influencers die vertellen hoeveel geld ze verdiend hebben met cryptovaluta. Die jonge, minder ervaren beleggers, zien op social media verhalen van influencers die vertellen hoeveel geld ze verdiend hebben met cryptovaluta. Maar de risico’s van cryptomunten blijven onderbelicht.

Risico’s beperken via copy trading

Copy trading, het één op één kopiëren van beleggingsportefeuilles van succesvolle handelaren, kan voor beginnende crypto beleggers een manier zijn om de risico’s van beleggen in cryptomunten te verminderen. Op platforms als eToro kun je het tracrecord van handelaren bekijken. Je kunt ze selecteren op bijvoorbeeld successcore of risicomanagement. Vervolgens kun je nog stop-losses en take-profits aangeven en hun portefeuille wordt één op één naar die van jou gekopieerd. Als zij een transactie uitvoeren, wordt die automatisch ook in jouw cryptoportefeuille doorgevoerd.

Droog oefenen

Een andere manier om risico’s van cryptomunten in te leren schatten is door eerst droog te oefenen. Als je bijvoorbeeld bij eToro een account aanmaakt, krijg je gratis een virtueel tegoed van 100.000 dollar. Daarmee kun je oefenen zonder dat het je echt geld kost (of oplevert).

Beleg alleen met geld dat je echt kunt missen

En die oude beleggingswijsheid dat je alleen moet beleggen met geld dat je echt kunt missen, gaat zeker op voor cryptomunten. De kans bestaat dat je inleg minder wordt, of dat je die helemaal kwijtraakt. Geld verliezen is nooit leuk, zeker niet als je dat geld eigenlijk op redelijk afzienbare termijn nodig hebt voor een grote uitgave te doen zoals een huis te kopen. Beleg dus alleen met geld waarvan je een eventueel verlies kunt dragen. En zorg er voor dat cryptomunten hooguit een klein deel uitmaken binnen je beleggingsmix. Dat is ook het advies van de Consumentenbond als het gaat om de risico’s van cryptomunten.

Tegelijkertijd hebben die jonge cryptobeleggers wel een groot voordeel. Als je jong bent, heb je nog een langere termijn om eventuele verliezen te compenseren, dan iemand die vlak voor z’n pensioen zit. Het hangt dus ook onder meer van je levensfase af of beleggen in cryptovaluta opweegt tegen de risico’s van cryptomunten.